Dil ve düşünce
oluşu uzun bir süreç olup, içinde büyük birikimler barındırmaktadır, bilim
insanları bu süreci, geçmiş iki milyon
yıla kadar dayandırılmaktadırlar, bu süreç,
her neslin tecrübe aktarmasıyle oluşmuş birikmiş ve çoğalmıştır, böylelikle, dilin
temeli yavaş yavaş oluşmaya başlamış, olgunlaşmış, kemale ermiş ve insanların
birbirine anlamaları, ilişki
kurmaları, eserleri birbiriyla paylaşmaları, birbirilerini daha iyi tanıma ve yakınlaşmalarının tek iletişim aracı olmuştur, bu da, insanları, toplumları ve değişik kavimlar
arasında ilişki kurmaya vesilesi olmuştur.
Kürtçe dilinin
durumuna bakıldığında, araştırma ve geliştirme temelinde, Mir Celadet Ali
Bedirxan’ın çalışmasını ayrı tutarsak,
ne yazık ki, birçok tarihi, toplumsal ve politik kuşulardan ötürü,
kürtçe dilinin gelişmesi için, gerektiği kadar ve önemde çalışma meydana
çıkmamıştır.
Ülkenin
kuzeyinde, 2000’li yıllardan sonra, TZP şemsiyesi altında 2006 da ‘’Kurdi Der’’ derneği kuruldu, bununla birlikte, Kürtçe dili
ve edebiyatıyle ilgili bir çok somut ve gözle görülür çalışmalar yürütülmüş, bir çok dilbilgisi ve
eğitici kitaplar yayınlanmıştır, bölgede ve birçok Türkiye şehirlerinde Kurdi Der şubeleri açılmıştır.
Kürtçe dilinin
resmi okulları olmadığından, öğretim ve eğitimi yalnızca kurslar vastasıyle
yapılmaktadır, bundan dolayı, eğitim kitaplarına ihtiyaç meydana çıkmıştır,
bunu gördüm ve bu nedenle hazırladığım ‘’kurdiya
pratîk’’ adında ilk denema kitabım 2015 yılında yayınlandı.
Elinizdeki bu
ikinci kitabım ( Kurdiya Pratîk-2
) kendi kendine, dışarıdan yardım
almadan Kürtçe dilini öğrenmek isteyenlerin kolayca öğrenebileceği şekilde hazırladım.
kürt dili hakkında bazı bilgileri sunmak
istiyorum; kürt dili, en büyük dil gurup olan Hint - Avrupa dil grubuna mensup, İran kolundan, kuzey batı
dil ailesindendir. Zerdeşt Avesta
kitabının yazıldığı Med dili, parthi ( pehlewi) dilidir ki aynı zaman da
Kürtçe dilinin atası sayabileceğimiz bir dildir.
Kürtçe dilinin birkaç lehçesi vardır, bu lehçeler
şunlardır: kurmanci, sorani, gorani
(hewremani), kurmancki (dımıli-zazaki) ve lori.
Bu kitapta,
dilbilgisi konular ve diyalog başlıkları çoğaltılarak öz ve açık şekilde
yazılmıştır, okurların faydalanabileceği ve bilgisini artırabilecek birçok konu
vardır, kitabın sonunda da küçük bir sözlük de eklenmiştir.
Bu kitapta, diyalog bölümünde, okurların Kürtçe
kelimeleri daha kolay telaffüz etmeleri için, Türkçe ve Kürtçe cümleler dışında,
Kürtçe cümlelerin okunuşu Türkçe harflerle ya-zılmıştır.
Umuyorum ki bu kitap Kürtçeyi öğrenmenizde
yardımcı ola-caktır.
Ramazan Kaygısız
Pêvajoya
pêkhatina ziman û ramanê pêvajoyek pirr dirêje, ev pêvajo danheviyek mezin di
xwe de dihewîne. Zanyar, pêvajoya ziman dighînin heta du milyon salên borî, bi
tecrubeya her nifşî, ev yek dewr bûye, zêde bûye û bi vî awayî, hêdî hêdî
bingeha ziman hatiye afirandin, guncaw bûye kemiliye û bûye amûra tekane ya ku mirov ji hevûdû fam bikin, têkiliyan bi hev re
çêkin, berheman bi hev re parve bikin, hevûdû bêhtir binasin û nêzî hev bibin,
ev jî dibe wesîleya têkiliyê di navbera mirovan, civak û neteweyên cûda de.
Dema
em li rewşa zimanê kurdî dinêrin, di warê lêkolîn û pêşxistina ziman de, mixabin,
ji bilî xebata Mîr Celadet Elî Bedirxan, di hola zimanê kurdî de, ji ber hin
şert û mercên tarîxî civakî û polîtik de,
tu xebatên mezin û şênber derneketine holê.
Li
bakurê welêt, piştî salên 2000 î di bin
banê TZP’ê di sala 2006 an de saziya ‘’Kurdî
Der’’ hat damezirandin, pê re, gellek
kar û xebatên şênber û berbiçav di qada ziman û wêjeya kurdî de hatin
meşandin, gellek pirtûkên rêzmanî û hînker
hatin çapkirin, li gellek bajarên Kurdistan û Tirkiyeyê şaxên Kurdî Der ê hatin vekirin.
Ji ber ku dibistanên fermî yên bi
zimanê kurdî tune ne, zimanê kurdî, tenê bi riya qursan perwerdehî tê dayîn û
tê fêrkirin. Lewma jî hewcedariya pirtûkên bi vî rengî derketin holê, ji ber wê
jî, min pêwîstiya pirtûkek bi vî awayî dît û bîroka amadekirina vê pirtûkê bi
min re çêbû.
Min pirtûka xwe ya ceribandinê ya ewil
bi navê ( Kurdiya Piratik) di 2015an
de çap kir. Ev pirtûka min ya
duyemin ( Kurdiya Pratik-2 ) ya di
destê we de, ji bo kesên bixwazin, ku xwe bi xwe, bê alîkariyekê ji derve bigrin,
bikaribin bi hêsanî xwe hînî zimanê kurdî bikin, hatiye amadekirin.
Di
vê navberê de, dixwazim hinek agahî, di derbarê zimanê kurdî de ji bo xwendevanên
hêja pêşkêş bikim.
Zimanê
kurdî ji koma herî mezin a zimanan, anku ji koma Hindo-Ewrûpî ye, ji malbata
zimanê Îraniye, di nav vê malbatê de jî
zimanê bakurê rojavayê Îranê ye. Zimanê Medî ku pirtûka Zerdeşt Avesta
pê hatiye nivîsandin, anku zimanê parthî (pehlewî), ku mirov dikare wekî kalikê
zimanê kurdî bihesibîn e.
Zimanê
kurdî xwediye hinek zaravayane, zaravayên sereke yên zimanê kurdî ev in: kurmanciya jorîn (kurmancî), kurmanciya
jêrîn(soranî), goranî (hewremanî),
kurmanckî (dimilî-zazaki) û lorî.
Di
vê pirtûkê de, min mijarên rêzimanî û diyalogê pirtir û bi awayekî kurt û zelal
bi cih kiriye, gellek mijarên cûda cûda
ku xwendevan ji bo bi pêşxistina hîndekariya xwe sûdê werbigrin hene, û di dawiya pirtûkê de ferhengokek heye.
Di vê pirtûka xwe de ji bilî hevokên
tirkî û kurdî, min bilêvkirina hevokên kurdî bi tîpên tirkî nivîsandiye, da ku
xwendevan bi hêsanîtir bikaribe hevokan kurdî bixwîne û bilêv bike.
Ez hêvîdarim ku ev pirtûk di fêrbûna
kurdî de alîkariya we bike.
Ramazan Kaygısız
- Stok Durumu: 94
- Yayınevi: Weşanên NA
- Yazar: Ramazan Kaygısız
- Kağıt: 60 gr.Kitap Kağıdı
- Sayfa: 202
- Dil: Kürtçe - Türkç
- ISBN: 978-625-7085-66-3
- Kapak: American Cilt 13,5 x19,5
- Yer: İzmir